جرم گیری دندان یک عمل دندانپزشکی حرفه ای است که توسط دندانپزشک برای از بین بردن پلاک، جرم دندان و باکتری ها از سطوح دندان ها و در امتداد خط لثه انجام می شود. روش ساده و کم هزینه ای است که باعث حفظ سلامت دندان و لثه می شود. در جرم گیری، جرم و پلاک دندانی در بالا و زیر خط لثه زدوده می شود و از ایجاد قرمزی لثه، خونریزی حین مسواک زدن، ژنژیویت، تحلیل لثه و بیماری پریودونتال جلوگیری می کند. اگر جرم و پلاک با جرم گیری زدوده نشود، لثه از دندان فاصله می گیرد و اصطلاحا پاکت تشکیل می شود.
تشکیل پاکت خود با سیکل معیوب باعث به دام افتادن بیشتر باکتری ها می گردد. باکتری بیشتر باعث افزایش عمق پاکت میشود در نهایت با پیشرفت عمق پاکت، استخوان فک تحلیل پیدا می کند و حتی در مواردی باعث شل شدن و لقی دندان ها می شود. درست است که ضمن مسواک زدن دندان ها تمیز میشوند ولی برای حذف کامل جرم و پلاک نیاز به انجام جرم گیری، روت پلنینگ و بروساژ است که توسط دندانپزشک مجرب و به طور متوسط هر ۶ ماه یک بار انجام می شود. در ادامه این مقاله به توضیح بیشتر در رابطه با جرم گیری دندان، اصول و روشهای آن می پردازیم و به سوالات شایع در مورد جرم گیری پاسخ می دهیم.
آنچه خواهید خواند
- مراحل جرم گیری دندان
- جرم گیری دندان چه فوایدی برای سلامت دهان و دندان دارد؟
- آیا در دوران بارداری می توان دندان ها را جرم گیری کرد؟
- چه مدت یکبار نیاز به جرم گیری دندان است؟
- مواردی که باید پس از جرم گیری رعایت کنید
- هزینه جرم گیری دندان چقدر است؟
- آیا جرم گیری دندان در منزل امکان پذیر می باشد؟
- آیا جرم گیری دندان در بارداری امکان پذیر است؟
- تفاوت بلیچینگ و جرم گیری دندان چیست؟
- سوالات متداول درمورد جرم گیری دندان
- نمونه کارهای جرم گیری دندان
مراحل جرم گیری دندان
جرم گیری دندان خط پایه و اولیه مراقبت های دهان و دندان محسوب می شود. برای انجام جرم گیری دندان معمولا از بی حسی استفاده نمی شود چرا که اغلب بیماران در صورتی که بیماری لثه یا پریودنتال نداشته باشند، ضمن درمان جرم گیری دردی احساس نمی کنند. با این حال در موارد لزوم از بی حسی موضعی هم برای جرم گیری استفاده می شود. برای انجام جرم گیری از وسایل دستی یا اولتراسونیک مانند پیزون و کویترون استفاده می شود تا ضمن ایجاد لرزش، جرم از سطح دندان کنده شود.
بعد از برداشتن جرم از سطح تاج و ریشه دندان، پروسه روت پلنینگ انجام می شود تا سطح دندان صیقلی تر شود. دقت کنید قلمی که برای جرم گیری استفاده می شود به هیچ عنوان قابلیت صدمه به دندان و برداشتن از مینای دندان را ندارد. بنابراین ضمن جرم گیری چه با روش دستی و چه اولتراسونیک دندان های شما آسیب نخواهند دید.
قبل از شروع عمل جرم گیری، متخصص دندانپزشک سابقه پزشکی و دندانپزشکی بیمار را بررسی می کند و معاینه بصری دندان ها و لثه ها را انجام می دهد.
بسته به میزان تجمع پلاک و تارتار و حساسیت بیمار، ممکن است از بی حسی موضعی برای بی حس کردن لثه ها و دندان ها قبل از شروع جرم گیری استفاده شود.
جرم گیری اولتراسونیک: متخصص دندانپزشکی از یک جرمگیر اولتراسونیک استفاده می کند که ارتعاشات با فرکانس بالا منتشر می کند تا پلاک، جرم و رسوبات باکتریایی را از سطح دندان ها و در امتداد خط لثه از بین ببرد.
جرم گیری دستی: پس از برداشتن اولیه پلاک و تارتار با جرم گیری اولتراسونیک، متخصص دندانپزشکی از ابزارهای دستی مانند جرم گیری و کورت استفاده می کند تا رسوبات باقی مانده را به صورت دستی از دندان ها و لثه پاک کند.
شستشو: در طول عمل جرم گیری، متخصص دندانپزشکی به طور دوره ای دهان را با آب شستشو می دهد تا ذرات و مواد زائد از دندان ها و لثه ها پاک شود.
بعد از برداشتن جرمها از روی دندان، لازم است سطح ساییده شده روی دندان، صیقل خورده و صاف شود. برای این منظور از بروساژ دندان استفاده شده و سطح دندان پولیش زده میشود.
دستورالعمل های پس از درمان: پس از انجام جرم گیری، متخصص دندانپزشکی دستورالعمل های پس از درمان شامل توصیه هایی برای اقدامات بهداشت دهان و هر مراقبت بعدی یا قرار ملاقاتی که ممکن است مورد نیاز باشد را به بیمار ارائه می دهد.
جرم گیری دندان چه فوایدی برای سلامت دهان و دندان دارد؟
برطرف نمودن بوی نامطبوع دهان شایع ترین فایده بهره مندی از جرم گیری دندان ها است. علاوه بر این با مراجعه به دندانپزشک جهت جرم گیری دندان ها، مشکلات پوسیدگی و یا بیماری های دهان و دندان زودتر شناخته می شوند. جرم گیری دندان ها استین ها یا رنگدانه های موجود در مواد غذایی مانند چای و سیگار هم از سطح دندان ها تمیز می شوند. چنانچه جرم و پلاک دندانی با پروسه جرم گیری حذف نشوند، التهاب لثه منجر به ایجاد پاکت پریودونتال (فاصله گرفتن لثه از اطراف ریشه دندان) خواهد شد. پاکت پریودنتال فضای مناسب تری برای به دام انداختن میکروب هاست. بنابراین با گسترش عمق پاکت بیماری لثه یا پریودنتال شدت می یابد. در نهایت با تخریب استخوان اطراف دندان و لقی دندان ها مواجه خواهیم شد.
- مزیت اصلی جرم گیری دندان این است که شما با مراجعه به دندانپزشکی به طور منظم و روتین جهت جرم گیری، چکاپ دندانپزشکی می شوید.
- اگر پوسیدگی دندانی یا بیماری پاتولوژیک در محیط دهان وجود داشته باشد، زودتر تشخیص داده می شود و درمان کم هزینه تر و موثرتری به دنبال خواهد داشت.
- با جرم گیری از بیماری های لثه یا پریودنتال جلوگیری می شود. لثه سالم و بی التهاب با رنگ صورتی و بافتی مشابه پوست پرتقال شناخته می شود که ظاهری زیبا دارد و موجب حفظ دندان ها و افزایش ماندگاری و عمر ایمپلنت می شود.
- جرم گیری با کاهش پلاک و جرم دندانی در بیشتر موارد بوی نامطبوع دهان را برطرف خواهد کرد. (مگر در مواردی که عامل بوی دهان مشکلات گوارشی باشد)
- با جرم گیری از خون آمدن لثه حین مسواک زدن رهایی می یابید.
- جرم گیری و بروساژ دندانی با برداشتن جرم و رنگدانه های رسوب کرده بر دندان و حذف لکه های حاصل از چای و سیگار، سطح دندان را تمیز می کند و در نتیجه کمک شایانی به زیباتر شدن لبخند شما می کند.
فواید دیگر جرم گیری دندان:
- از بین بردن پلاک و جرم دندان
- پیشگیری از بیماری لثه
- کاهش بوی بد دهان
- بهبود بهداشت دهان و دندان
- پیشگیری از پوسیدگی دندان
- تشخیص مشکلات دندانی
- بهبود زیبایی ظاهر دندان
▌ بیشتر بخوانید: سفید کردن دندان ها در کلینیک دندان پزشکی
معمولاً جرم گیری پشت دندان های جلویی فک پایین و در رتبه بعدی دندان های ششم فک بالا زمان بیشتری نسبت به جرم گیری سایر دندان ها می برد و علت آن باز شدن مجاری غدد بزاقی در پشت این دندان هاست.
بنابراین مواد معدنی بزاق در پشت این دندان ها بیشتر رسوب خواهد کرد و برای برداشتن جرم از سطح این نواحی زمان بیشتری نیاز است.
در مواقعی که جرم زیر لثه زیادی وجود داشته باشد، دندانپزشک دهان شویه مخصوص برای شما تجویز خواهد کرد و گاهاً از شما می خواهد دو هفته بعد هم ویزیت شوید تا در صورتی که جرم زیر لثه ای باقی مانده باشد پس از کاهش التهاب ناحیه و ایجاد دسترسی مناسب ، از برداشته شدن کامل جرم های زیر لثه ای هم حصول اطمینان شود.
پس از جرم گیری بروساژ صورت می گیرد که سطح دندان با استفاده از برس مخصوص یا یک کاپ مناسب تمیز می شود تا رنگدانه های رسوب کرده بر دندان هم برداشته شوند.
در این مرحله از خمیر پروفیلاکسی که حاوی فلوراید است یا از پودر پامیس جهت تمیز شدن دندان ها استفاده می شود.
در برخی موارد از دستگاه ایرفلو نیز برای برداشت بهتر رنگدانه ها استفاده می گردد. اگر در همان جلسه که جرم گیری دندان برای شما صورت می گیرد قصد پر کردن دندان با مواد همرنگ یا کامپوزیت دارید، نباید از خمیر پروفیلاکسی استفاده شود و به جای آن باید از پودر پامیس جهت بروساژ بهره برد تا تداخلی با پروسه باندینگ ایجاد نشود.
آیا در دوران بارداری می توان دندان ها را جرم گیری کرد؟
لازم است بدانید که مراقبت مادر از خود و جنینش در سه ماهه اول بارداری بسیار اهمیت دارد.
در پایان این دوره بیشتر قسمت های اصلی بدن جنین تشکیل می شوند و در واقع جنین در حال طی کردن مراحل اصلی رشد خود است. به همین منظور برای جلوگیری از هرگونه آسیب احتمالی در طی این فرایند، توصیه می شود که هیچ درمان دندانپزشکی مانند جرمگیری در این زمان انجام نشود.
اما در سه ماهه دوم بارداری، می توان گفت که این زمان بهترین زمان برای انجام برخی درمان های دندانپزشکی از جمله جرم گیری است.
چه مدت یکبار نیاز به جرم گیری دندان است؟
این موضوع کاملاٌ به شما و نوع دندان های تان بستگی دارد، این که چه نوع دندانی دارید و بیشتر چه نوع غذاها و خوراکی هایی مصرف می کنید. اما به طور متوسط توصیه می شود افراد هر ۶ ماه یک بار جهت جرم گیری دندان مراجعه نمایند. البته میزان تشکیل جرم در افراد مختلف متفاوت است فاکتور هایی چون وراثت، ترکیب بزاق، میزان مواد معدنی موجود در بزاق و غلظت آن، چگونگی مراقبت های بهداشتی دهان و دندان، بر میزان تشکیل جرم دندانی موثر است.
با این وصف برخی افراد لازم است زودتر از شش ماه و برخی با فاصله زمانی بیشتر، نیاز به جرم گیری دندان داشته باشند. افرادی که سایش دندانی، فلوئوروزیس یا مینای با ضخامت کمی دارند، بهتر است به فاصله زمانی بیشتری جرم گیری انجام دهند. افراد سیگاری، کسانی که بزاق غلیظ تری دارند، همچنین کسانی که دندان های جلویی فک پایین آن ها نامرتب است، اغلب لازم است زودتر از شش ماه جهت جرم گیری مراجعه نمایند. البته که از سوی دندانپزشکان همواره توصیه می شود حداقل سالی یکبار جرم گیری را در برنامه های خود قرار دهید.
مواردی که باید پس از جرم گیری رعایت کنید
خون آمدن از لحظه ها حین مسواک زدن، بعد از جرم گیری شایع است و جای نگرانی نیست. با توجه به اینکه سلول های لثه ای حدودا طی دو هفته بازسازی می شوند، بهبود کامل این علائم پس از دو هفته صورت می گیرد. ممکن است دندانپزشک شما تشخیص دهد، شما بهتر است بعد از جرم گیری از دهان شویه یا ژل های حاوی کلرهگزیدین استفاده کنید. همچنین آب نمک ولرم یا ماساژ لثه ها با نمک می تواند تسکین دهنده و تسریع کننده روند بهبود التهاب لثه باشد.
حساسیت دندان ها به ویژه به سرما، خصوصاً در افرادی که تحلیل لثه دارند، متعاقب جرم گیری شایع است. نخست باید توجه داشته باشید که این حساسیت به دلیل انجام جرم گیری نیست بلکه وجود جرم دندانی لثه ها را به عقب رانده و باعث تحلیل لثه شده بوده است. این فاصله به طور کاذب با جرم پوشیده شده بوده و حال که جرم برداشته شده قسمتی از ریشه که پوشش لثه ای ندارد نسبت به سرما حساس شده است. حساسیت دندان ها بعد از جرم گیری اگر چه آزار دهنده است اما موقت و گذراست برای تسریع بهبود حساسیت دندانی، دندانپزشک شما ممکن است استفاده از فلوراید یا نوع خاصی از خمیر دندان (خمیر دندان های مخصوص دندان های حساس که حاوی موادی چون پتاسیم نیترات هستند)، به شما توصیه کند.
پس از جرم گیری و بروساژ، سطح دندان، آمادگی رنگ پذیری بیشتری دارد لذا بهتر است در چند ساعت ابتدایی بعد از جرم گیری از مصرف مواد غذایی رنگی مانند پفک،چای، قهوه، شکلات و غیره اجتناب کنید. در برخی موارد دندانپزشک شما بعد از جرم گیری، آنتی بیوتیک توصیه می کند. در این صورت مصرف آنتی بیوتیک را تا پایان دوره درمانی ادامه دهید.
3 موردی که پس از جرم گیری دندان نیاز است تا رعایت شود
پس از انجام جرم گیری به ویژه زمانی که مقدار جرم دندان زیاد باشد ممکن است دندان ها حساس شود که پس از مدتی از بین می رود. برخی اقدامات با مشورت دندانپزشک می تواند برای از بین بردن این حساسیت مفید باشد:
استفاده از خمیر دندان مخصوص دندان های حساس
شستشوی دهان با دهان شویه ای که پزشک تجویز کرده یا آب نمک ولرم و رقیق
استفاده مرتب از نخ دندان و مسواک روزی 2 تا 3 مرتبه
▌ بیشتر بخوانید: آموزش صحیح مسواک زدن
هزینه جرم گیری دندان چقدر است؟
میزان کیفیت و کمیت تجهیزات و مواد مورد مصرفی برای بیمار، نوع مرکز دندان پزشکی (خصوصی ـ دولتی بودن) آن، موقعیت مکانی کلینیک یا مطب دندانپزشکی، میزان تخصص و تبحر دندان پزشک، همه و همه در برآورد هزینه جرم گیری تاثیرگذارند.
قیمت جرم گیری دندان با توجه به وسیله مورد استفاده و مهارت دندانپزشک متفاوت است. در برخی افراد مانند افراد سیگاری یا کسانی که چای و قهوه زیاد می نوشند، بهتر است علاوه بر جرم گیری کلاسیک از دستگاه ایرفلو جهت برداشتن استین یا رنگ دانه های رسوب کرده بر سطح دندان هم بهره جست قطعا به هزینه جرم گیری کلاسیک اضافه خواهد شد.
جرم گیری دندان خط اولیه و پایه سلامت و بهداشت دهان و دندان است. لذا تقریبا تمامی بیمه ها هزینه جرم گیری دندان را متقبل می شوند. هزینه جرم گیری مانند سایر موارد دندانپزشکی در ایران اختلاف زیادی با جهان دارد. هزینه جرم گیری دندان در سایر کشور های دنیا بین ۸۰ تا ۱۵۰ دلار متغیر است که از میزان بهای دریافتی در کشور ما بیشتر است.
آیا جرم گیری دندان در منزل امکان پذیر می باشد؟
حفظ بهداشت دهان و دندان در خانه می تواند به جلوگیری از تجمع پلاک و ارتقای سلامت کلی دندان کمک کند. در اینجا چند روش موثر برای از بین بردن پلاک دندان در خانه آورده شده است
- مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید
- مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط لثه نگه دارید
- از حرکات دایرهای ملایم برای تمیز کردن سطوح خارجی و داخلی دندان استفاده کنید.
- نخ دندان کشیدن روزانه
- استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده بدون الکل و فلوراید
- محدود کردن غذاهای قندی و نشاسته ای
- داشتن یک رژیم غذایی غنی از میوه ها، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و غلات کامل
- جویدن آدامس بدون قند
رعایت صحیح اصول بهداشت دهان و دندان در کاهش پوسیدگی دندانی و تشکیل جرم و پلاک موثر است. اما اگر شما اصول بهداشتی را هم به طور موثر انجام دهید باز لازم است حداقل سالی دو بار جهت معاینه دندانپزشکی و حصول اطمینان از سلامت دهان و دندان به دندانپزشکی مراجعه نمایید. میزان تشکیل جرم دندانی به رعایت بهداشت دهان و دندان و بیش از آن به ترکیب مواد معدنی موجود در بزاق فرد بستگی دارد.
استفاده از چای سبز به عنوان دهان شویه، جویدن دانه هایی مانند کنجد، دهان شویه های روغنی خصوصا روغن نارگیل، استفاده از گیاه آلوئه ورا، پوست پرتقال و جوش شیرین از راهکارهای خانگی جهت کاهش تشکیل جرم و پلاک دندانی معرفی می شوند. خمیر دندان های حاوی مواد ساینده و آنتی تارتار با به تاخیر انداختن سفت شدن پلاک باکتریال و نیز حذف پلاک از سطح دندان، کاهش جرم دندانی موثر هستند.
با این حال در مصرف هر کدام از موارد ذکر شده به دو نکته توجه بفرمایید:
1. هیچ کدام از این روش ها شما را از مراجعه به دندانپزشک بی نیاز نخواهد کرد.
2. در استفاده از این مواد افراط نکنید. استفاده زیاد از مواد ساینده و ابریزیو مانند جوش شیرین یا خمیر دندان های سفید کننده و ضد جرم باعث کم شدن ضخامت مینای دندان و در نتیجه زرد شدن تدریجی رنگ دندان خواهد شد.
دکتر مناشئوف برای انجام لمینت آمدم ولی با راهنمایی ایشان جرمگیری حرفهای با پودر برایم انجام شد و بعد از آن بیلیچینگ کردم خیلی از رنگ دندانهایم راضیام و از مشورت صحیح خانم دکتر که باعث شد با هزینه کمتر و راحتتر کار زیبایی دندانهایم انجام
بشه سپاسگزارم
پیش شما جرمگیری انجام دادم و برام دهان شویه نوشتین. عفونت لثه هام خوب شد. الان دیگه خونریزی از لثه موقع مسواک کردن ندارم
مطب دکتر ربکا مناشه اف جرم گیری انجام دادم واقعاً درد و عوارض نداشت ممنونم
در این مرکز جرمگیری با جراحی لثه انجام دادم. خیلی حرفه ای و عالی بود. تحت نظرم و بیماری لثه ام کامل برطرف شده